Neal Stephenson: Từ bậc thầy khoa học viễn tưởng đến người tiên phong Web3

Năm 1992, nhà văn Neal Stephenson đã lần đầu tiên tạo ra thuật ngữ "vũ trụ ảo" trong tiểu thuyết khoa học viễn tưởng "Snow Crash", không chỉ thiết lập tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đến các tác phẩm điện ảnh như "Ma trận". Tác phẩm của ông sử dụng phong cách văn học đắm chìm và miêu tả chi tiết, vẽ nên một thế giới mà chúng ta đang tích cực xây dựng ngày nay: Thời đại Web3.

Tuy nhiên, ảnh hưởng của Stephenson không chỉ dừng lại ở đó. Với sự trỗi dậy của công nghệ blockchain, ông đã mở rộng tầm nhìn của mình vào việc xây dựng thực tế của vũ trụ ảo, trở thành một nhân vật quan trọng trong lĩnh vực này. Bằng cách tìm hiểu sâu sắc về cuộc đời, tác phẩm của "cha đẻ của vũ trụ ảo" và mối liên hệ của ông với cơ sở hạ tầng vũ trụ ảo Lamina1, chúng ta có thể hiểu được vị trí độc đáo của ông như một nhà lãnh đạo tư tưởng trong sự tiến hóa công nghệ, cũng như sự truyền cảm hứng và vai trò dẫn dắt của ông đối với tương lai.

1. Cuộc đời của Stephenson

Stephenson sinh ra trong một gia đình nghiên cứu, cha của anh là giáo sư kỹ thuật, mẹ anh là nhà sinh hóa học. Ông của anh là nhà vật lý nổi tiếng George M. Neal, điều này đã khiến anh từ nhỏ đã đắm chìm trong bầu không khí khoa học đậm đặc.

Thời thơ ấu, Stephenson đã thể hiện sự quan tâm kép đến văn học và công nghệ. Khi còn học trung học, anh đã đọc rất nhiều tiểu thuyết khoa học viễn tưởng và nảy sinh mối quan tâm mạnh mẽ về khoa học máy tính. Năm 1981, anh vào Đại học Boston học vật lý, sau đó chuyển sang chuyên ngành khoa học trái đất và hành tinh và nhận bằng tốt nghiệp. Trong thời gian học đại học, anh cũng phát triển mối quan tâm sâu sắc đến lịch sử và ngôn ngữ học, những sở thích này sau này đã được thể hiện rõ ràng trong các tác phẩm viết của anh.

Sau khi tốt nghiệp, Stephenson bắt đầu sự nghiệp nhưng niềm đam mê sáng tác văn học của anh vẫn không giảm sút. Năm 1984, anh xuất bản tiểu thuyết đầu tay "The Big U". Bốn năm sau, anh cho ra mắt "Mười Hai Cung Hoàng Đạo", kể về câu chuyện hồi hộp của những người bảo vệ môi trường chống lại ô nhiễm do doanh nghiệp. Bốn năm tiếp theo, Stephenson đạt được bước đột phá với "Snow Crash", một tiểu thuyết cyberpunk nổi tiếng vì đã tạo ra khái niệm "metaverse". "Snow Crash" đã trở thành một cuốn sách bán chạy triệu bản, là tác phẩm phải đọc trong lĩnh vực thương mại, công nghệ và của nhiều nhà tư tưởng. Tiểu thuyết tiếp theo của anh, "Thời Đại Kim Cương", tiếp tục khám phá khả năng của hệ thống thanh toán phân tán trong mạng lưới truyền thông toàn cầu, và đã giành được giải Hugo và giải Locus.

Ngoài thành tựu văn học, Stephenson đã tích cực tham gia vào các dự án công nghệ thực tế từ đầu những năm 2000. Là một trong những thành viên sáng lập của công ty không gian Blue Origin của Jeff Bezos, ông đã có những đóng góp quan trọng trong việc đánh giá du lịch không gian và phát triển các giải pháp thay thế. Sau năm 2007, ông giữ chức vụ nhà tương lai học chính tại công ty thực tế tăng cường Magic Leap, dẫn dắt việc phát triển công nghệ AR cách mạng.

Sau khi rời Magic Leap vào năm 2020, ông đã nhận được tài trợ Epic MegaGrant để thực hiện một dự án sản xuất ảo dựa trên tiểu thuyết hợp tác của mình "The Rise and Fall of D.O.D.O.". Vào tháng 6 năm 2021, Stephenson và các đồng nghiệp đã phát hành "New Found Land: The Long Haul", một vở kịch âm thanh dựa trên thế giới mà họ phát triển tại Magic Leap.

Với sự trỗi dậy của công nghệ blockchain, sự quan tâm của Stephenson lại mở rộng đến lĩnh vực công nghệ mới nổi. Ông tích cực tham gia vào việc phát triển cơ sở hạ tầng metaverse Lamina1, nhằm giải quyết các vấn đề then chốt hiện tại của metaverse và thúc đẩy sự phát triển của Web3. Lamina1 không chỉ là một sự đổi mới trong metaverse, mà còn thể hiện tầm nhìn và sự khám phá của ông đối với thời đại thông tin trong tương lai.

2. Tổng quan về các tác phẩm chính của Stephenson

2.1 "Sụp đổ": Sự ra đời của vũ trụ ảo

Năm 1992, Stephenson đã công bố tác phẩm nổi bật "Snow Crash". Tiểu thuyết này không chỉ là một cột mốc của văn học cyberpunk, mà còn lần đầu tiên đề xuất khái niệm "metaverse", dự đoán về tương lai của thực tế ảo và thế giới mạng. Cuốn sách mô tả một thế giới ảo do người dùng tạo ra và tương tác, khái niệm này sau đó đã được áp dụng rộng rãi trong các tác phẩm điện ảnh như "The Matrix". Stephenson thông qua việc miêu tả xã hội, công nghệ và văn hóa tương lai, đã thiết lập một tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng, ảnh hưởng sâu sắc đến các tác giả và nhà phát triển công nghệ sau này.

2.2 "Cẩm nang mật mã": Dự đoán cuộc cách mạng mã hóa

Cuốn sách "Tuyệt tác mã hóa" xuất bản năm 1999 là một tác phẩm quan trọng khác của Stephenson. Tiểu thuyết này trải dài qua hai thời kỳ, Thế chiến II và hiện đại, thông qua việc kể lại câu chuyện đan xen giữa mật mã học, khoa học máy tính và tài chính, đã đi sâu vào việc khám phá sự phát triển tương lai của công nghệ mã hóa. Nhiều ý tưởng trong cuốn sách, như tiền điện tử và công nghệ blockchain, đã được thực hiện trong thế giới ngày nay. Stephenson qua cuốn tiểu thuyết này không chỉ thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của ông về công nghệ và lịch sử, mà còn dự đoán sự xuất hiện của cuộc cách mạng tiền điện tử. Cuốn tiểu thuyết này có ảnh hưởng rộng rãi, và sau 14 năm xuất bản đã nhận được Giải thưởng Đại sảnh Danh vọng Prometheus.

2.3 "Thời đại kim cương": Khám phá công nghệ nano

Cuốn "Thời đại kim cương" được xuất bản vào năm 1995 tiếp tục thể hiện cái nhìn sâu sắc của Stephenson về công nghệ tương lai. Tiểu thuyết này tập trung vào "sách giáo dục tương tác", khám phá ứng dụng của công nghệ nano trong giáo dục và xã hội. "Thời đại kim cương" không chỉ là một tiểu thuyết khoa học viễn tưởng xuất sắc mà còn giành được Giải Hugo và Giải L轨迹 thông qua cốt truyện phức tạp và sự chỉ trích xã hội sâu sắc, củng cố thêm vị trí của Stephenson trong văn học khoa học viễn tưởng.

2.4 "Baroque Cycle": Bản giao hưởng của lịch sử và khoa học

Bắt đầu từ năm 2003, Stephenson bước vào giai đoạn đỉnh cao sáng tác. Ông đã phát hành bộ ba đồ sộ "Vòng lặp Baroque", lấy bối cảnh thế kỷ 17 và 18, có thể coi là tiền truyện của "Cuốn sách mật mã" ở một mức độ nào đó. Cuốn tiểu thuyết bao gồm 3 tập với tổng cộng 8 cuốn sách, trong đó "Thủy ngân", "Hỗn loạn" và "Hệ thống thế giới" đều được độc giả yêu thích. Stephenson kết hợp lịch sử và khoa học viễn tưởng, kể về những câu chuyện phiêu lưu của người châu Âu. Trong loạt tác phẩm này, mật mã học và tiền tệ học đóng vai trò quan trọng. "Hệ thống thế giới" đã giành Giải thưởng Prometheus vào năm 2005.

2.5 "Mạng Vô": Sự va chạm giữa thế giới ảo và thực tế

Tiểu thuyết "网伏" năm 2011 là một tác phẩm đầy hành động và hồi hộp, kể về một câu chuyện phức tạp vượt qua thế giới ảo và thực. Các nhân vật trong tiểu thuyết không chỉ phiêu lưu trong thế giới thực mà còn tham gia vào các cuộc đối kháng gay gắt trong trò chơi trực tuyến nhiều người. Qua tác phẩm này, Stephenson khám phá ảnh hưởng của thế giới ảo đến cuộc sống thực, thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của ông về công nghệ và tương tác xã hội.

2.6 《七重世界》: Khám phá vũ trụ và tương lai của nhân loại

Tiểu thuyết "Thế Giới Bảy Tầng" năm 2015 của Stephenson là một ý tưởng vĩ đại về khám phá vũ trụ và tương lai của nhân loại. Tiểu thuyết miêu tả cách mà nhân loại trốn thoát vào không gian khi đối mặt với thảm họa toàn cầu, và câu chuyện về việc trở lại Trái Đất sau hàng ngàn năm. Qua việc mô tả chính xác các chi tiết khoa học và công nghệ, Stephenson thể hiện sự quan tâm sâu sắc và kiến thức phong phú của mình về khám phá vũ trụ. Tác phẩm này đã thu hút sự chú ý của ngành điện ảnh, đã được chuyển thể thành phim và dự kiến sẽ ra mắt vào năm 2025.

Là một nhà văn khoa học viễn tưởng, tác phẩm của Stephenson bao gồm nhiều yếu tố như khoa học viễn tưởng, ly kỳ, lý luận, và đã nhiều lần được công nhận bằng các giải thưởng quốc tế. Ông nổi bật với trí tưởng tượng phong phú và triết lý sâu sắc, nội dung tác phẩm phong phú, rất có trí tuệ. Sáng tác của ông đề cập đến nhiều chủ đề, đạt được thành tựu xuất sắc trong lĩnh vực khoa học viễn tưởng, được độc giả và các nhà phê bình đánh giá cao. Tác phẩm của ông không chỉ thu hút sự chú ý của giới văn học mà còn nhiều lần được chuyển thể thành các tác phẩm điện ảnh. Không phải là phóng đại khi nói rằng, Stephenson là một ngôi sao sáng chói trong giới văn học hiện đại.

3. Vượt qua giới hạn: Sự giao thoa giữa Stephenson và Web3

Stephenson không chỉ để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học khoa học viễn tưởng, mà còn tích cực tham gia vào việc phát triển và xây dựng thế giới metaverse. Năm 1992, ông đã tạo ra thuật ngữ "metaverse" trong cuốn sách "Snow Crash", và 30 năm sau, ông cùng với chuyên gia tiền điện tử Peter Vessenes đang biến tầm nhìn này thành hiện thực.

3.1 Dự đoán tương lai: Từ "Kinh thánh mật mã" đến Web3

Stephenson đã thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về công nghệ mã hóa và hệ thống phân tán trong cuốn sách "Cẩm nang mật mã" năm 1999. Cuốn sách mô tả chi tiết ứng dụng của mật mã học và an ninh thông tin, báo hiệu sự trỗi dậy của tiền điện tử hiện đại và công nghệ blockchain.

Tầm nhìn của Web3 nhằm phá vỡ "vườn tường" hoặc đảo dữ liệu, cho phép người dùng hoàn toàn kiểm soát trải nghiệm kỹ thuật số và chuyển đổi giữa các thế giới ảo một cách liền mạch. Mặc dù hầu hết các nền tảng được xây dựng trên Ethereum, nhưng các nền tảng khác cũng đang tìm kiếm các chiến lược thay thế để tận dụng công nghệ blockchain nhằm thúc đẩy việc thực hiện tầm nhìn.

Web3 mà Stephenson tưởng tượng sẽ là một hệ sinh thái có thể tương tác, công bằng với các nghệ sĩ và người sáng tạo, và có thể truy cập cho tất cả mọi người. Tầm nhìn vĩ đại này đã khiến Lamina1 được chú ý trong ngành.

Thuật ngữ "metaverse" ban đầu khiến người ta liên tưởng đến một không gian đơn lẻ, nơi người dùng có thể đăng nhập và trải nghiệm một thế giới ảo mạnh mẽ. Nhưng trong thực tế, ít nhất là hiện nay, metaverse là một tập hợp của nhiều không gian, cho dù là tập trung hay phân tán, người dùng truy cập vào các trải nghiệm metaverse khác nhau trong đó. Những không gian này tách biệt nhau và thiếu tính tương tác.

Thế giới ảo và vũ trụ ảo đang phát triển nhanh chóng, nhưng các dự án đều là hệ thống khép kín, chưa mở cửa ra bên ngoài. Như các chuyên gia trong ngành đã ủng hộ, mục tiêu của Web3 nên là xây dựng một "vũ trụ mở", tức là không gian tương tác có thể hoạt động trên tất cả hoặc hầu hết các nền tảng ------ Lamina1.

3.2 Lamina1: Khám phá tiên phong về vũ trụ mở

Lamina1 là một hệ sinh thái blockchain lớp một, tập trung cung cấp cơ sở hạ tầng cho các nhà phát triển Web3 để xây dựng "vũ trụ mở".

Lamina1 được thành lập vào tháng 6 năm 2022 bởi Neal Stephenson và Peter Vessenes, một nhà đầu tư mạo hiểm Web3 có kinh nghiệm và là người tham gia tiền điện tử từ sớm. Trong hai năm qua, Lamina1 đã phát triển các giải pháp nâng cao việc tạo ra và phát triển nội dung metaverse. Hiện tại, Lamina1 đã ra mắt betanet và Hub của mình, cho phép các nhà sáng tạo thiết kế các khối xây dựng cho metaverse mở trong tương lai.

Lamina1 đã đạt được những tiến bộ quan trọng, gần 50.000 người tham gia vào giai đoạn Testnet và Betanet của nó. Những giai đoạn sớm này đặt nền tảng cho các tính năng then chốt, chẳng hạn như giải pháp lưu trữ tài sản phân tán, công cụ xây dựng thế giới thân thiện với người dùng, động cơ trò chơi và SDK mạng, trải nghiệm người dùng tiêu dùng cũng như máy chủ thế giới đơn giản cho trải nghiệm trò chơi nhiều người chơi. Lamina1 cũng áp dụng kiến trúc subnet độc đáo để thực hiện trải nghiệm danh tính, tài sản và người sáng tạo.

3.3 Công nghệ then chốt của Lamina1

Lamina1 cam kết giải quyết các thách thức cốt lõi của cơ sở hạ tầng metaverse hiện tại, bao gồm khả năng mở rộng, khả năng tương tác và tính bảo mật:

• Khả năng mở rộng

Lamina1 đã cải thiện cơ chế đồng thuận và công nghệ sharding, nâng cao đáng kể khả năng xử lý giao dịch của chuỗi khối, hỗ trợ người dùng và ứng dụng quy mô lớn. Tiến bộ công nghệ này không chỉ tránh được tình trạng tắc nghẽn và phí giao dịch cao thường gặp trong các mạng chuỗi khối truyền thống, mà còn cung cấp nền tảng vững chắc cho việc xây dựng các ứng dụng metaverse quy mô lớn.

• Tính tương tác

Tính khả dụng giữa các hệ thống là chìa khóa để hiện thực hóa metaverse mở. Lamina1 cam kết đạt được sự kết nối liền mạch giữa các mạng blockchain khác nhau, thúc đẩy sự tự do lưu thông dữ liệu và tài sản xuyên chuỗi, xây dựng hệ sinh thái blockchain kết nối. Điều này không chỉ cho phép người dùng chuyển đổi liền mạch giữa nhiều thế giới ảo mà còn cung cấp cho các nhà phát triển không gian đổi mới lớn hơn, thúc đẩy sự phát triển hợp tác của toàn bộ hệ sinh thái.

• An toàn

Lamina1 áp dụng công nghệ mã hóa tiên tiến và các giao thức bảo mật, đảm bảo khả năng chống tấn công của mạng và tính riêng tư dữ liệu. Tài sản và thông tin của người dùng được bảo vệ tốt hơn trên Lamina1, điều này cung cấp một môi trường an toàn và đáng tin cậy hơn cho người dùng và các nhà phát triển, và tăng cường độ tin cậy và độ rộng ứng dụng của blockchain.

• Metaverse dưới dạng dịch vụ(MaaS)