Hướng dẫn an toàn tương tác trên chuỗi: Toàn bộ chiến lược bảo vệ tài sản người dùng Web3

Với sự mở rộng không ngừng của hệ sinh thái blockchain, giao dịch on-chain đã trở thành một phần quan trọng trong các hoạt động hàng ngày của người dùng Web3. Tài sản của người dùng đang nhanh chóng chuyển từ các nền tảng tập trung sang mạng lưới phi tập trung, xu hướng này cũng có nghĩa là trách nhiệm bảo mật tài sản đang dần chuyển từ nền tảng sang chính người dùng. Trong môi trường on-chain, người dùng cần chịu trách nhiệm cho từng bước tương tác, bất kể là nhập ví, truy cập ứng dụng phi tập trung, hay ký ủy quyền và khởi xướng giao dịch, bất kỳ thao tác nào thiếu thận trọng cũng có thể trở thành mối nguy hiểm về an ninh, dẫn đến rò rỉ khóa riêng, lạm dụng ủy quyền hoặc các cuộc tấn công lừa đảo nghiêm trọng.

Mặc dù các plugin ví và trình duyệt chính thống hiện nay đã dần tích hợp các chức năng như phát hiện lừa đảo, cảnh báo rủi ro, nhưng trước những phương thức tấn công ngày càng phức tạp, chỉ dựa vào công cụ phòng ngừa bị động vẫn khó có thể hoàn toàn tránh khỏi rủi ro. Để giúp người dùng nhận diện rõ hơn các điểm rủi ro tiềm ẩn trong giao dịch trên chuỗi, chúng tôi dựa trên kinh nghiệm thực chiến, đã hệ thống hóa các tình huống rủi ro thường gặp trong toàn bộ quy trình, đồng thời kết hợp với các gợi ý bảo vệ và mẹo sử dụng công cụ, xây dựng một bộ hướng dẫn an toàn giao dịch trên chuỗi hệ thống, nhằm giúp mỗi người dùng Web3 tạo ra một "hàng rào an toàn" "tự chủ và có thể kiểm soát".

Nguyên tắc cốt lõi của giao dịch an toàn:

• Từ chối ký bừa: Không ký vào giao dịch hoặc tin nhắn mà không hiểu rõ.
• Xác minh nhiều lần: Trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào, hãy chắc chắn kiểm tra độ chính xác của thông tin liên quan nhiều lần.

Một, Đề xuất giao dịch an toàn

Bảo vệ tài sản kỹ thuật số chủ yếu phụ thuộc vào giao dịch an toàn. Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng ví an toàn và xác thực hai bước (2FA) có thể giảm thiểu đáng kể rủi ro. Dưới đây là những gợi ý cụ thể:

• Chọn ví an toàn:

Ưu tiên các nhà cung cấp ví có uy tín, chẳng hạn như ví phần cứng hoặc ví phần mềm nổi tiếng. Ví phần cứng cung cấp lưu trữ offline, giảm thiểu đáng kể rủi ro bị tấn công trực tuyến, đặc biệt phù hợp để lưu trữ tài sản lớn.

• Kiểm tra kỹ lưỡng chi tiết giao dịch:

Trước khi xác nhận giao dịch, nhất định phải kiểm tra lại địa chỉ nhận, số tiền và mạng lưới để tránh mất mát tài sản do nhập sai.

• Bật xác thực hai bước (2FA):

Nếu nền tảng giao dịch hoặc ví hỗ trợ 2FA, chúng tôi khuyên bạn nên bật tính năng này để tăng cường bảo mật tài khoản, đặc biệt là khi sử dụng ví nóng.

• Tránh sử dụng Wi-Fi công cộng:

Không thực hiện giao dịch trên mạng Wi-Fi công cộng để tránh bị tấn công lừa đảo và tấn công trung gian.

Hai, Hướng dẫn thực hiện giao dịch an toàn

Một quy trình giao dịch ứng dụng phi tập trung hoàn chỉnh bao gồm nhiều bước: cài đặt ví, truy cập ứng dụng, kết nối ví, ký tin nhắn, ký giao dịch, xử lý sau giao dịch. Mỗi bước đều có một số rủi ro về an ninh, dưới đây sẽ lần lượt giới thiệu những lưu ý trong quá trình thực hiện.

1. Cài đặt ví:

Hiện tại, cách sử dụng chính của ứng dụng phi tập trung là tương tác thông qua ví trình duyệt. Các ví chính được sử dụng trên Ethereum và các chuỗi tương thích bao gồm nhiều ví plugin nổi tiếng.

Khi cài đặt ví trình duyệt, cần đảm bảo tải xuống và cài đặt từ cửa hàng ứng dụng chính thức, tránh cài đặt từ các trang web bên thứ ba để ngăn ngừa việc cài đặt phần mềm ví có mã độc. Người dùng có điều kiện nên kết hợp sử dụng ví phần cứng để tăng cường tính an toàn tổng thể trong việc quản lý khóa riêng.

Khi cài đặt cụm từ sao lưu ví (thường là cụm từ phục hồi từ 12-24 từ), nên lưu trữ nó ở một vị trí vật lý an toàn, tránh xa các thiết bị kỹ thuật số, chẳng hạn như viết tay và lưu giữ trong két sắt.

2. Truy cập ứng dụng phi tập trung

Lừa đảo trên web là một phương pháp tấn công phổ biến trong Web3. Một trường hợp điển hình là dụ dỗ người dùng truy cập vào ứng dụng lừa đảo dưới danh nghĩa airdrop, sau khi người dùng kết nối ví, họ bị dụ ký vào việc ủy quyền token, giao dịch chuyển tiền hoặc chữ ký ủy quyền token, dẫn đến mất mát tài sản.

Do đó, khi truy cập vào ứng dụng phi tập trung, người dùng cần giữ cảnh giác cao độ để tránh rơi vào bẫy lừa đảo qua trang web.

Trước khi truy cập ứng dụng, hãy xác nhận độ chính xác của địa chỉ web. Gợi ý:

• Tránh truy cập trực tiếp thông qua công cụ tìm kiếm: Kẻ tấn công lừa đảo có thể nâng cao vị trí của trang web lừa đảo của họ bằng cách mua vị trí quảng cáo.
• Hãy cẩn thận khi nhấp vào các liên kết trên mạng xã hội: Các địa chỉ URL được đăng trong bình luận hoặc tin nhắn có thể là liên kết lừa đảo.
• Kiểm tra tính chính xác của địa chỉ ứng dụng từ nhiều nguồn: có thể xác minh qua các nền tảng dữ liệu DeFi nổi tiếng, tài khoản mạng xã hội chính thức của dự án và nhiều kênh khác.
• Thêm trang web an toàn vào trình duyệt yêu thích: Sau này truy cập trực tiếp từ danh sách yêu thích.

Sau khi mở trang web ứng dụng, bạn cần thực hiện kiểm tra an toàn cho thanh địa chỉ:

• Kiểm tra xem tên miền và địa chỉ web có tồn tại tình trạng giả mạo hay không.
• Xác nhận xem có phải là liên kết HTTPS không, trình duyệt nên hiển thị biểu tượng khóa🔒.

Hiện nay, các ví plugin phổ biến trên thị trường cũng đã tích hợp một số chức năng cảnh báo rủi ro, có khả năng hiển thị cảnh báo mạnh mẽ khi truy cập vào các trang web có rủi ro.

3. Kết nối ví

Sau khi vào ứng dụng, có thể sẽ tự động hoặc được kích hoạt khi nhấn nút kết nối để thực hiện thao tác kết nối ví. Ví plugin sẽ thực hiện một số kiểm tra và hiển thị thông tin cho ứng dụng hiện tại.

Sau khi kết nối ví, thường thì ứng dụng sẽ không chủ động gọi ví plugin nếu người dùng không thực hiện thao tác nào khác. Nếu trang web thường xuyên yêu cầu ví ký tin nhắn, ký giao dịch sau khi đăng nhập, thậm chí tiếp tục hiện lên yêu cầu ký sau khi từ chối ký, thì rất có thể đó là trang web lừa đảo, cần phải đặc biệt cẩn trọng.

4. Chữ ký tin nhắn

Trong các trường hợp cực đoan, chẳng hạn như kẻ tấn công xâm nhập vào trang web chính thức của giao thức hoặc thay đổi nội dung trang qua việc chiếm đoạt giao diện, người dùng thông thường rất khó để xác định tính an toàn của trang web trong tình huống này.

Vào thời điểm này, chữ ký của ví plugin là hàng rào cuối cùng giúp người dùng bảo vệ tài sản của mình. Chỉ cần từ chối chữ ký độc hại, có thể đảm bảo an toàn cho tài sản. Người dùng nên xem xét kỹ lưỡng nội dung chữ ký khi ký bất kỳ tin nhắn và giao dịch nào, từ chối ký mù để tránh mất mát tài sản.

Các loại chữ ký phổ biến bao gồm:

• eth_sign：ký dữ liệu băm.
• personal_sign: Ký tên thông tin rõ ràng, thường gặp nhất trong quá trình xác thực đăng nhập của người dùng hoặc khi xác nhận thỏa thuận cho phép.
• eth_signTypedData (EIP-712): ký tên dữ liệu có cấu trúc, thường được sử dụng cho Permit ERC20, đặt hàng NFT, v.v.

5：Chữ ký giao dịch

Chữ ký giao dịch được sử dụng để ủy quyền cho giao dịch trên chuỗi, chẳng hạn như chuyển tiền hoặc gọi hợp đồng thông minh. Người dùng ký bằng khóa riêng, mạng xác minh tính hợp lệ của giao dịch. Hiện tại, nhiều ví plugin sẽ giải mã các tin nhắn đang ký và hiển thị nội dung liên quan, người dùng nhất định phải tuân thủ nguyên tắc không ký mù, lời khuyên an toàn:

• Kiểm tra kỹ địa chỉ người nhận, số tiền và mạng lưới để tránh sai sót.
• Giao dịch lớn nên sử dụng phương pháp ký ngoại tuyến, giảm thiểu rủi ro tấn công trực tuyến.
• Lưu ý phí gas, đảm bảo hợp lý, tránh các trò lừa đảo có thể xảy ra.

Đối với những người dùng có kiến thức kỹ thuật nhất định, cũng có thể áp dụng một số phương pháp kiểm tra thủ công thông thường: bằng cách sao chép địa chỉ hợp đồng mục tiêu tương tác vào trình duyệt blockchain để kiểm tra, nội dung kiểm tra chủ yếu bao gồm liệu hợp đồng có mã nguồn mở hay không, gần đây có tồn tại nhiều giao dịch hay không và trình duyệt có gán nhãn chính thức hoặc nhãn độc hại cho địa chỉ đó hay không.

6. Xử lý sau giao dịch

Việc tránh các trang web lừa đảo và chữ ký độc hại không có nghĩa là hoàn toàn an toàn, sau khi giao dịch vẫn cần phải thực hiện quản lý rủi ro.

Sau khi giao dịch, bạn nên kiểm tra kịp thời tình trạng trên chuỗi của giao dịch, xác nhận xem nó có nhất quán với trạng thái mong đợi khi ký hay không. Nếu phát hiện bất thường, cần ngay lập tức thực hiện các thao tác cắt lỗ như chuyển tài sản, hủy quyền.

Quản lý phê duyệt ERC20 cũng rất quan trọng. Đã có trường hợp cho thấy, sau khi người dùng cấp quyền cho một số hợp đồng, nhiều năm sau, những hợp đồng này bị tấn công, kẻ tấn công đã lợi dụng hạn mức phê duyệt token của hợp đồng bị tấn công để đánh cắp tài sản của người dùng. Để tránh tình huống như vậy, người dùng được khuyên nên tuân theo các tiêu chuẩn sau để phòng ngừa rủi ro:

• Tối thiểu hóa quyền hạn. Khi thực hiện việc ủy quyền token, cần giới hạn số lượng token được ủy quyền theo yêu cầu giao dịch. Ví dụ, nếu một giao dịch cần ủy quyền 100USDT, thì số lượng ủy quyền này nên bị giới hạn ở 100USDT, thay vì sử dụng quyền ủy quyền không giới hạn mặc định.
• Kịp thời hủy bỏ quyền ủy quyền token không cần thiết. Người dùng có thể đăng nhập vào công cụ quản lý ủy quyền chuyên nghiệp để kiểm tra tình trạng ủy quyền của địa chỉ tương ứng, hủy bỏ quyền ủy quyền của các giao thức không có tương tác trong thời gian dài, ngăn chặn việc các giao thức xuất hiện lỗ hổng sau này dẫn đến việc sử dụng hạn mức ủy quyền của người dùng gây ra thiệt hại tài sản.

Ba, chiến lược phân tách vốn

Trên cơ sở có ý thức về rủi ro và thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng ngừa rủi ro, cũng nên thực hiện việc tách bạch tài chính hiệu quả để giảm thiểu mức độ tổn thất tài chính trong những tình huống cực đoan. Các chiến lược được khuyến nghị như sau:

• Sử dụng ví đa chữ ký hoặc ví lạnh để lưu trữ tài sản lớn;
• Sử dụng ví plug-in hoặc ví ngoài có tài khoản thông thường làm ví nóng để thực hiện các tương tác hàng ngày;
• Thường xuyên thay đổi địa chỉ ví nóng để ngăn chặn địa chỉ bị lộ liên tục trong môi trường rủi ro.

Nếu không may gặp phải cuộc tấn công lừa đảo, nên ngay lập tức thực hiện các biện pháp sau để giảm thiểu thiệt hại:

• Sử dụng công cụ quản lý ủy quyền chuyên nghiệp để hủy bỏ ủy quyền có nguy cơ cao;
• Nếu đã ký chữ ký permit nhưng tài sản vẫn chưa được chuyển, có thể ngay lập tức khởi động một chữ ký mới để làm cho nonce của chữ ký cũ không còn hiệu lực;
• Khi cần thiết, nhanh chóng chuyển tài sản còn lại đến địa chỉ mới hoặc ví lạnh.

Bốn, Tham gia hoạt động airdrop một cách an toàn

Airdrop là cách phổ biến để quảng bá các dự án blockchain, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro. Dưới đây là một số lời khuyên:

• Nghiên cứu bối cảnh dự án: Đảm bảo dự án có tài liệu trắng rõ ràng, thông tin đội ngũ công khai và danh tiếng cộng đồng tốt;
• Sử dụng địa chỉ chuyên dụng: Đăng ký ví và email chuyên dụng, tách biệt rủi ro với tài khoản chính;
• Cẩn thận khi nhấp vào liên kết: chỉ nhận thông tin airdrop qua các kênh chính thức, tránh nhấp vào các liên kết đáng ngờ trên nền tảng xã hội;

Năm, Lựa chọn và hướng dẫn sử dụng công cụ plugin

Nội dung quy tắc an toàn blockchain rất phong phú, có thể khó khăn để thực hiện kiểm tra chi tiết trong mỗi lần tương tác, vì vậy việc chọn các plugin an toàn là rất quan trọng, có thể hỗ trợ chúng ta đưa ra đánh giá rủi ro, dưới đây là những gợi ý cụ thể:

• Chọn các tiện ích mở rộng đáng tin cậy: Sử dụng các tiện ích mở rộng trình duyệt phổ biến và có uy tín. Những tiện ích này cung cấp chức năng ví, hỗ trợ tương tác với các ứng dụng phi tập trung.
• Kiểm tra đánh giá: Trước khi cài đặt plugin mới, hãy xem đánh giá của người dùng và số lượng cài đặt. Đánh giá cao và số lượng cài đặt lớn thường cho thấy plugin đáng tin cậy hơn, giảm thiểu rủi ro mã độc.
• Giữ cho được cập nhật: Cập nhật plugin thường xuyên để nhận được các tính năng bảo mật và sửa lỗi mới nhất. Các plugin hết hạn có thể chứa các lỗ hổng đã biết, dễ bị kẻ tấn công lợi dụng.

Sáu, Kết luận

Bằng cách tuân theo các hướng dẫn giao dịch an toàn trên, người dùng có thể tương tác một cách tự tin hơn trong hệ sinh thái blockchain ngày càng phức tạp, cải thiện khả năng bảo vệ tài sản. Mặc dù công nghệ blockchain có những lợi thế cốt lõi là phi tập trung và tính minh bạch, nhưng điều này cũng có nghĩa là người dùng cần tự mình đối mặt với nhiều rủi ro bao gồm lừa đảo chữ ký, rò rỉ khóa riêng, và ứng dụng độc hại.

Để đạt được an toàn thực sự trên chuỗi, chỉ dựa vào công cụ cảnh báo là chưa đủ, việc xây dựng nhận thức và thói quen an toàn một cách hệ thống mới là điều quan trọng. Thông qua việc sử dụng ví phần cứng, thực hiện chiến lược phân tách quỹ, kiểm tra định kỳ quyền hạn và cập nhật plugin cùng các biện pháp bảo vệ khác, và thực hiện triết lý "xác thực nhiều lớp, từ chối ký mù, phân tách quỹ" trong các hoạt động giao dịch, mới có thể thực sự đạt được "lên chuỗi tự do và an toàn".